درود بر شما

به بهانه 31 خرداد روز دیدار طلوع خورشید در تقویم آفتابی چهارطاقی نیاسر:

این ساختمان بر ارتفاعات غربی(کرکس) شهر نیاسر، واقع در 25 کیلومتری غرب کاشان، واقع شده است و به لحاظ گونه بندی یک چارتاقی (چهارتاقی) محسوب میشود. ابعاد آن 14 در 14 متر و دارای جرزهای سنگی و گنبد آن آجری بوده و از ملات ساروج درساخت آن استفاده شده است .چارتاقی ها بناهایی هستند با کارکردهای متعدد ومتنوع که هم به صورت منفرد و هم با الحاقات ویا در ترکیب با ساختمان های دیگر مورد استفاده قرار میگرفتند و بر خلاف باورعمومی تنها محلی برای افروختن آتش نبوده اند. در ترکیب ساختمان آنها اصول کمابیش مشترکی رعایت شده و به لحاظ معماری میتوان آنرا یک مدول قابل تکثیر و تکرار پذیر درمکان ها و موقعیت های مختلف به شمار آورد. این نکته را میتوان در کاخ فیروزآباد و آتشکده آذرگشنسپ تخت سلیمان مشاهده نمود. چارتاقی ها علاوه بر کارکرد مذهبی شناخته شده خود ( به عنوان محلی برای انجام مناسک دینی آیین زرتشتی ) ، دارای امکان انجام محاسبت تقویمی و رصدی بوده و همچنین به مثابه نشانه های تعیین کننده قلمروهای سیاسی و اعتقادی مورد استفاده قرار می گرفته اند و بنا به دلایل گفته شده محل استقرار آنها میبایست در محدوده یک مرکزیت سیاسی، مذهبی یا اجتماعی قرار می داشته است تا به عنوان جزئی از یک ساختار حکومتی وظایف مربوط به خود از قبیل اعلام جشن ها ، اعلام موعد های کاشت و برداشت ، مراسم دینی و مانند آنها را در یک محدوده جغرافیایی مشخص ، به انجام برسانند.

از ویژگیهای قابل ذکر در معماری چارطاقی ها پوشش فضاهای چهارگوش با گنبد های گرد می باشد که پیش از این ، بدین شکل، سابقه نداشته است .این ویژگی بواسطه استفاده از عناصر ساختمانی خاصی بنام "گوشواره" صورت می پذیرد. اختراع "گوشواره" وابداع این تکنیک توسط ایرانیان در بیش از 1500 سال پیش ، تحولی عظیم در فن ساختمان سازی بشمار می آمده است .از دیگر ویژگیهای چارتاقی ها وجود قابلیت گاهشماری و رصد بوده است بگونه ای که با مشاهده پرتو های خورشید از زوایای خاص مابین ستونهای بنا ، فرا رسیدن فصول مختلف سال را دریافته  و آیین ها و فرامین مربوطه را جاری می ساختند.

برگرفته از