راههای مختلفی که براساس آن، نخبگان میتوانند در کنش تاریخی موثر باشند و طرق مشارکت آنان را در تغییرات اجتماعی بشناسیم به شرح ذیل میباشد:
1- تصمیمگیری
نخبگان به دلیل دارا بودن نقش در مجموعه تصمیمگیری، اثر آنان مستقیماً در درون جامعه ظاهر میشود. در تحلیل نخبگان قدرت بررسی میشود در واقع میتوان تغییر اجتماعی یا مقاومت در مقابل تغییر را به عنوان نتیجه مجموع تصمیمات اتخاد شده بازیگران اجتماعی فوقالعاده قدرتمندی در نظر گرفت که پستهای مهم استراتژیکی را اشغال میکنند و این خود به هر حال جنبهای بسیار با اهمیت یا اساسی از کنش تاریخی است.
تصمیمات عمده در نهادها وجوامع اغلب توسط عدهمعدودی از افراد که دارای کنش تاریخی کمابیش طولانیاند انجام میگیرد. تصمیمات فرعی مانند قیمت محصولات، دارا بودن آزادی وسیع در تعیین سود سهام شرکا و ... توسط مالکان و مدیران اصناف بزرگ صورت میگیرد و فعالیت و گاهی عدم فعالیت آنان ممکن است منجر به جابجائیهای وسیع جمعیتی و دگرگونی شرایط زندگی میلیونها فرد شود و گاهی جهت تاریخ را تغییر دهد و در نهایت در درون یک صنف تصمیم گیریها به همان اندازه که مدیران بلندپایه را به خود مشغول میکند دیگر پرسنل را نیز به طریق درگیر میکند بدین معنا که مدیران بلندپایه اداری به نظرات، اطلاعات، مطالعات و تحقیقات کمابیش وسیع پرسنل تابع خود توجه میکنند. بنابراین در سطح این مرئوسان بخش عمدهای از تصمیمات گرفته میشود و به مرحله عمل در میآید که حتی ممکن است گاهی تصمیمات مدیران را نیز تحتالشعاع قرار دهد.
2- الگوسازی
رهبران فکری، نفوذ خود را از طریق نوعی الگوسازی نیز اعمال میکنند. با توجه به این که آنان سمبلهای زندهای از طرز تفکر، وجود و عملاند، نسبت به برخی دستهها، گروهها یا کل افراد جامعه، قدرت جاذبهای دارند و بنابراین، مورد تقلید قرار میگیرد و به عبارت دقیقتر، دیگران سعی در همانندسازی خود با آنان دارند ولی این همانند سازی نخبگان، ممکن است دارای ریشههای متفاوتی بوده، ناشی از انگیزههای مختلفی باشد. جاهطلبی شخصی را شاید بتوان یکی از انگیزههای مهم در همانند سازی با برخی نخبگان محسوب کرد.
آنان که در سلسله مراتب اجتماعی، تمایل به ارتقا و دسترسی به ثروت یا پست فرماندهی دارند، باید با منافع نخبگان همسانی داشته، گاهی جزئیات رفتارهای عملی و زندگی آنان را تقلید کنند. در حقیقت، نیل به نخبگان قدرت، بدون قبول همانندی کامل با آن، بسیار مشکل است. بنابراین، اعضای نخبگان قدرت، به گونهای مدلهای زندهای اند که نیرو جاذبه آنان در مورد کسانی که تمایل رسیدن به قدرت یا قصد نزدیک شدن به آن را دارند، نیروی فشاری نیز محسوب میشود. در دیگر موارد، ارزش الگو قرارگرفتن نخبگان، مبتنی برارزشهایی است که نخبگان پیشنهاد کرده یا آنها را به صورت نهادی در میآورند. این الگوسازی میتواند براساس ارزشهایی باشد که قبلاًدر جامعه ارائه یا منتشر شده، یا برعکس، براساس ارزشهای نو یا در حال ایجاد شدن واقع شود. چنین ارزشی از الگوسازی، بر طرح ایدهای کم و بیش متعالی قرار دارد که میتواند تا درجه بسیار رفیعی از تعالی، همانند آنچه در مورد پیامبران یا قدسیان مطرح است. برسد.